Onzichtbare barrières in het dagelijks leven en waar je ze vindt

Je komt in het dagelijks leven vaak obstakels tegen die je niet direct ziet. Deze onzichtbare drempels kunnen invloed hebben op hoe je werkt, communiceert en je beweegt in de samenleving. 

Ze ontstaan door vooroordelen, stress, of door fysieke en digitale omgevingen die niet voor iedereen toegankelijk zijn. Zulke barrières beperken kansen en zorgen dat mensen zich buitengesloten voelen.

Sommige obstakels liggen in de omgeving zelf, zoals harde geluiden, felle lichten of oneffen vloeren. Andere zitten in systemen die niet rekening houden met verschillende behoeften, zoals websites zonder duidelijke signalen of toegankelijke routes. 

Door aandacht te hebben voor deze onzichtbare obstakels, maak je de wereld begrijpelijker en toegankelijker voor iedereen.

In het kort

• Onzichtbare obstakels beïnvloeden hoe je deelneemt aan de samenleving

• Toegankelijke omgevingen verminderen stress en uitsluiting

• Kleine aanpassingen maken communicatie en deelname eenvoudiger

Verkiezingen zonder obstakels

Jij hoort zonder drempels te kunnen stemmen. Niet alleen het gebouw, maar ook het stemproces zelf moet toegankelijk zijn. Denk aan een stemhokje waar je genoeg ruimte hebt en duidelijke instructies ziet.

Belangrijke punten om op te letten:

• Informatie vooraf: begrijpelijke uitleg over partijen en stemlocaties.

• Fysieke toegankelijkheid: brede doorgangen, goede verlichting, en lage tafels.

• Ondersteuning: hulp bij lezen of stemmen als dat nodig is.

Toegankelijkheid

Voorbeeld

Zicht

Grote letters en contrastkleuren

Begrip

Eenvoudige taal op stembiljetten

Beweging

Ruimte voor rolstoelgebruikers

Meer informatie over toegankelijk stemmen

Digitale obstakels

Digitale toegankelijkheid website

Veel websites sluiten mensen uit door slecht contrast, ontbrekende alt-teksten of onduidelijke navigatie. Volgens een onderzoek van Aktion Mensch voldoet ongeveer 75% van de grootste webshops niet aan digitale toegankelijkheid. 

Je kunt dit verbeteren door te werken volgens de WCAG-richtlijnen en door een cursus digitale toegankelijkheid of training digitale toegankelijkheid te volgen.

WCAG richtlijnen

De Web Content Accessibility Guidelines (WCAG 2.2) helpen je websites toegankelijk te maken. Ze beschrijven hoe contrast, tekst alternatieven en navigatie moeten werken. Gebruik een WCAG contrast checker om kleuren te testen en controleer of jouw content WCAG proof is.

Wetgeving digitale toegankelijkheid

De Wet digitale toegankelijkheid 2025 en het Besluit digitale toegankelijkheid overheid verplichten overheidswebsites om toegankelijk te zijn. Ook commerciële websites volgen steeds vaker de WCAG wetgeving 2025. Dit zorgt dat iedereen, ook met een beperking, toegang heeft tot digitale diensten.

European accessibility act 2025

De European Accessibility Act (EAA) verplicht bedrijven in 2025 om digitale producten en diensten toegankelijk te maken. Dit geldt voor webshops, apps en e-books. De wet stimuleert inclusie en maakt digitale toegankelijkheid een vast onderdeel van jouw online strategie.

Zintuiglijke overbelasting

Zintuiglijke overbelasting ontstaat wanneer je hersenen te veel prikkels tegelijk moeten verwerken. Geluid, licht of drukte kunnen dan vermoeiend of verwarrend zijn.

Praktische oplossingen:

• Bied rustige openingstijden aan voor mensen die snel overprikkeld raken.

• Richt stille zones in voor rust.

• Gebruik duidelijke bewegwijzering en zachte verlichting.

Situatie

Aanpassing

Winkel

Rustige uren zonder muziek

Museum

Speciale bezoektijden met minder licht

Beperkingen voor hulpdieren

Je kunt met je hulphond soms nog steeds niet overal terecht. Sommige plekken weigeren toegang of rekenen extra schoonmaakkosten. Dat mag niet, want een hulphond hoort bij jou en ondersteunt je dagelijks.

Veelvoorkomende beperkingen:

• Geen toegang tot horeca of winkels

• Extra kosten of reserveringsplicht

• Onjuiste regels bij vervoer

Situatie

Toegestaan?

Weigering zonder veiligheidsreden

Nee

Toegang met hulphond in trein of vliegtuig

Ja, met reservering

Extra schoonmaakkosten

Nee

Ontbreken van voelbare en hoorbare signalen

Wanneer voelbare of hoorbare signalen ontbreken, raak jij sneller je oriëntatie kwijt. Zonder trilsignalen of geluidssignalen bij oversteekplaatsen weet je niet wanneer het veilig is.

Voorbeelden van hulpmiddelen:

• Tastbare markeringen op stoepen

• geluidssignalen bij verkeerslichten

Signaaltype

Functie

Voelbaar

Geeft richting en waarschuwt voor obstakels

Hoorbaar

Meldt wanneer oversteken veilig is

Oneffenheden in de vloer en oppervlakken

Oneffen vloeren en oppervlakken vormen vaak onzichtbare barrières in openbare ruimtes en oudere gebouwen. Jij merkt ze misschien niet, maar voor mensen met een rolstoel of beperkte mobiliteit zijn ze lastig.

Veelvoorkomende oorzaken:

• Slijtage of verzakking van oude vloeren

• Slechte aansluiting tussen verschillende vloermaterialen

• Schade door vocht of temperatuurverschillen

Probleem

Gevolg

Oplossing

Niveauverschil

Moeilijk begaanbaar

Gebruik oprijplaten of egaliseer de vloer

Losse tegels

Struikelgevaar

Vervang of bevestig opnieuw

Oneffen beton

Verminderde stabiliteit

Breng egalisatiemiddel aan

Meest gestelde vragen

Hoe kunnen we digitale content toegankelijker maken voor mensen met een visuele beperking?

Je maakt digitale content toegankelijker door duidelijke structuur, tekstalternatieven en goed contrast te gebruiken. 

Gebruik alt-teksten voor afbeeldingen en zorg dat koppen logisch zijn opgebouwd. 

Een eenvoudige lay-out helpt gebruikers met screenreaders om sneller te navigeren.

Element

Toegankelijke oplossing

Afbeeldingen

Alt-tekst met korte beschrijving

Video’s

Ondertiteling en audiodescriptie

Tekst

Duidelijk lettertype en voldoende contrast

Welke technieken bestaan er om digitale obstakels te herkennen?

Je kunt digitale obstakels vinden met automatische en handmatige tests. Tools zoals WAVE, axe DevTools en de Eye-Able Accessibility Checker tonen fouten in code en ontwerp. 

Combineer deze met gebruikerstests om te zien hoe mensen met een beperking jouw site ervaren.

Gebruik beide methoden samen voor het beste resultaat.

Wat zijn de wettelijke vereisten voor digitale toegankelijkheid in Nederland?

In Nederland geldt de Wet digitale overheid. Overheidswebsites en -apps moeten voldoen aan de WCAG 2.1 AA-richtlijnen. Ook bedrijven volgen deze richtlijnen om hun diensten inclusief te maken.

Belangrijk:

• Publiceer een toegankelijkheidsverklaring.

• Los bekende problemen op binnen een redelijke termijn.

• Controleer regelmatig de naleving.

Hoe testen we onze website op toegankelijkheidsproblemen?

Je test een website met automatische tools en handmatige controles. Begin met een scan via een toegankelijkheidstool. 

Daarna laat je iemand met een visuele beperking de site gebruiken. Zo ontdek je obstakels die je anders niet ziet.

Stappenplan:

1. Voer een automatische test uit.

2. Controleer toetsenbordnavigatie.

3. Test met screenreader.

4. Noteer en verbeter fouten.

Welke hulpmiddelen zijn er beschikbaar voor slechtzienden om online obstakels te overwinnen?

Slechtzienden gebruiken screenreaders, vergrotingssoftware en contrastfilters. Bekende programma’s zijn NVDA, JAWS, ZoomText en Eye-Able Assist. Deze hulpmiddelen helpen bij het lezen, navigeren en begrijpen van digitale content.

Voorbeeld: Een gebruiker kan met een screenreader tekst laten voorlezen of met een toetsenbord door menu’s bewegen.

Hoe kunnen we digitale toegankelijkheid blijvend verbeteren?

Je zorgt voor blijvende verbetering als je toegankelijkheid onderdeel maakt van je manier van werken. Leer je team wat belangrijk is, gebruik vaste regels en controleer elk nieuw ontwerp. Werk met checklists en laat af en toe iemand van buiten meekijken.

Aanbevolen aanpak:

• Stel een toegankelijkheidsbeleid op.

• Neem toegankelijkheid op in elke ontwikkelfase.

• Monitor voortgang met vaste evaluaties.

Zo bouw je stap voor stap een duurzame, toegankelijke digitale omgeving.