Wat is kleurenblind en hoe Eye-Able digitale toegankelijkheid voor iedereen verbeterd

Kleurenblindheid betekent dat je sommige kleuren niet goed kunt onderscheiden. Veel mensen merken dit pas als ze een test doen of als iemand anders het opvalt. 

Je ziet dan bijvoorbeeld rood en groen anders dan anderen. Wil je weten of jij kleurenblind bent, dan kun je een eenvoudige kleurenblind test doen.

Digitale toegankelijkheid helpt mensen met kleurenblindheid beter gebruik te maken van websites. Eye-Able past kleuren aan zodat contrast en leesbaarheid verbeteren. Zo voldoet jouw website aan de WCAG-richtlijnen en de wetgeving voor digitale toegankelijkheid.

In het kort

• Kleurenblindheid beïnvloedt hoe je kleuren ziet.

• Toegankelijke websites helpen iedereen beter informatie te gebruiken.

• Eye-Able biedt tools om kleur en contrast gebruiksvriendelijk te maken.

Wat is kleurenblindheid

Kleurenblindheid betekent dat je sommige kleuren niet goed ziet of helemaal niet kunt onderscheiden. Je ogen gebruiken kegeltjes in het netvlies om rood, groen en blauw te herkennen. Als één type kegeltje niet goed werkt, ontstaat een kleurenzwakte of dichromatopsie.

De meest voorkomende vorm is deuteranomalie of deuteranopie, waarbij je moeite hebt met het zien van groen. Bij protanopie zie je rood minder goed, en bij tritanopie blauw.

Erfelijkheid kleurenblindheid speelt een grote rol. Mannen erven het vaak via hun moeder.

Kleurenblindheid bij mannen

Kleurenblindheid komt vaker voor bij mannen dan bij vrouwen. Ongeveer acht procent van de mannen heeft een vorm van kleurenblindheid, terwijl dit bij vrouwen slechts rond de 0,5 procent is. 

Dit verschil ontstaat doordat de genen die kleurenblindheid veroorzaken op het X-chromosoom liggen. Mannen hebben maar één X-chromosoom, waardoor een fout direct effect heeft. Vrouwen hebben er twee, waardoor een gezond gen het defecte gen meestal compenseert.

De meest voorkomende vorm is rood-groene kleurenblindheid. Deze aandoening maakt het moeilijk om rood en groen van elkaar te onderscheiden. Je kunt een rood-groen kleurenblind test doen om te zien of je deze vorm hebt. 

Rood-groen kleurenblindheid komt bij mannen veel vaker voor dan bij vrouwen. Toch kunnen vrouwen ook kleurenblind zijn, al gebeurt dat zelden.

Geslacht

Kans op kleurenblindheid

Meest voorkomende type

Mannen

1 op 12

Rood-groen

Vrouwen

1 op 250

Rood-groen

De onderstaande afbeelding laat zien hoe mensen met verschillende vormen van kleurenblindheid de wereld zien.

Afbeelding 1: Simulatie van rood-, groen- en blauw binding.

Kleurenblindheid bij mannen kan invloed hebben op hoe je digitale inhoud ervaart. Wanneer kleuren een specifieke betekenis hebben, zoals in grafieken of knoppen, kan dit verwarrend zijn. 

In het onderstaande voorbeeld verdwijnt het kleurverschil voor iemand met groen blindheid.

Afbeelding 2: Links normaal zicht, rechts simulatie van groenblindheid.

Om websites toegankelijk te maken, is het belangrijk dat informatie niet alleen via kleur wordt overgebracht. Gebruik bijvoorbeeld tekstlabels, patronen of contrastverschillen, zodat ook mannen met kleurenblindheid alles goed kunnen begrijpen.

Digitale toegankelijkheid website

Kleurenblindheid is een belangrijk aandachtspunt binnen de digitale toegankelijkheid van websites. Als je kleurenblind bent, zie je bepaalde kleuren niet goed of helemaal niet. Daardoor kan tekst of informatie op een website moeilijk leesbaar zijn. Een toegankelijke website houdt rekening met dit verschil in waarneming.

Je verbetert de toegankelijkheid door voldoende kleurcontrast te gebruiken. Volgens de WCAG-richtlijnen mag je nooit alleen kleur gebruiken om informatie over te brengen. Voeg altijd tekst, symbolen of patronen toe om betekenis duidelijk te maken.

Een goed voorbeeld is het gebruik van contrast tussen tekst en achtergrond. Tools zoals de contrastchecker van Eye-Able helpen je om dit te testen.

Praktische tips voor jouw website:

• Gebruik donkere tekst op een lichte achtergrond.

• Voeg patronen toe aan grafieken in plaats van alleen kleur.

• Test je website met simulaties van verschillende vormen van kleurenblindheid.

• Controleer of knoppen en links ook zonder kleur herkenbaar zijn.

Probleem

Oplossing

Te laag contrast

Pas kleuren aan tot ze voldoen aan WCAG AA-normen

Alleen kleur als aanduiding

Voeg tekst of iconen toe

Onleesbare grafieken

Gebruik patronen of labels

Door deze stappen te volgen, maak je jouw website bruikbaar voor iedereen. Zo voldoe je aan de richtlijnen van Digitale Toegankelijkheid en bied je een betere gebruikerservaring.

WCAG richtlijnen toepassen

WCAG-richtlijnen helpen jou om je website toegankelijk te maken voor iedereen, ook voor mensen met kleurenblindheid. Volgens de WCAG 2.2 richtlijnen moeten kleurencontrasten voldoende hoog zijn zodat gebruikers tekst, knoppen en iconen goed kunnen onderscheiden. Dit voorkomt dat belangrijke informatie alleen via kleur wordt overgebracht.

Belangrijke punten bij kleurenblindheid:

• Gebruik contrastverhoudingen van minimaal 4.5:1 tussen tekst en achtergrond.

• Voeg tekstlabels of patronen toe aan kleurgecodeerde informatie.

• Test je website met een WCAG checker om te zien of je voldoet aan de toegankelijkheidsregels.

Richtlijn

Toelichting

Contrast

Zorg dat tekst en achtergrond goed van elkaar verschillen.

Alternatieven

Gebruik tekst of symbolen naast kleur.

Consistentie

Houd kleuren en stijlen gelijk op alle pagina’s.

De WCAG wetgeving voor digitale toegankelijkheid verplicht organisaties om hun websites bruikbaar te maken voor mensen met een beperking. Door deze richtlijnen toe te passen, verbeter je niet alleen de toegankelijkheid, maar ook de gebruikservaring voor al je bezoekers.

WCAG contrast checker

Met een WCAG contrast checker test je of het kleurcontrast op je website voldoet aan de toegankelijkheidsrichtlijnen. Zo weet je of mensen met een visuele beperking, zoals kleurenblindheid, jouw content goed kunnen lezen. 

De richtlijnen van WCAG 2.1 geven aan dat tekst en achtergrond een minimaal contrast moeten hebben van 4.5:1 voor gewone tekst en 3:1 voor grote tekst.

Je kunt online verschillende tools gebruiken om dit te controleren. De kleurencontrasttool WCAG 2.1 laat je direct zien of je kleurencombinatie aan de norm voldoet. 

Ook de Luminosity Colour Contrast Ratio Analyser berekent automatisch de contrastwaarde tussen twee kleuren.

Voorbeeld van contrastwaarden:

Teksttype

Minimale contrastverhouding

Richtlijnniveau

Gewone tekst

4.5:1

WCAG 2.1 AA

Grote tekst

3:1

WCAG 2.1 AA

AAA-niveau tekst

7:1

WCAG 2.1 AAA

Gebruik een tool zoals de contrast checker om snel te zien of je ontwerp toegankelijk is. Je voert simpelweg de kleuren in en de tool berekent of ze aan de WCAG-eisen voldoen.

Dit helpt je om jouw website beter leesbaar te maken voor iedereen, ook voor mensen met kleurenblindheid.

Wet digitale toegankelijkheid of wetgeving digitale toegankelijkheid

De wet digitale toegankelijkheid verplicht overheidsorganisaties om hun websites en apps toegankelijk te maken voor iedereen. Dat betekent dat ook mensen met een beperking, zoals kleurenblindheid, de digitale informatie goed kunnen gebruiken. 

Volgens het Besluit digitale toegankelijkheid overheid moeten overheden voldoen aan de WCAG-richtlijnen (Web Content Accessibility Guidelines).

Vanaf 28 juni 2025 geldt deze verplichting ook breder in Europa. De WCAG-wetgeving zorgt ervoor dat websites en apps voldoen aan vaste eisen voor contrast, kleurgebruik en leesbaarheid. Dit helpt jou om digitale diensten te ontwerpen die iedereen kan gebruiken, ook mensen die kleuren niet goed onderscheiden.

Belangrijke onderdelen van de wet:

• Duidelijke tekst en eenvoudige taal

• Voldoende kleurcontrast tussen tekst en achtergrond

• Toegankelijke navigatie zonder afhankelijkheid van kleur

• Een toegankelijkheidsverklaring op de website

Een overzicht van wat digitale toegankelijkheid inhoudt vind je bij de Digitale Overheid. Hier lees je ook hoe je jouw organisatie stap voor stap digitaal toegankelijk maakt.

European accessibility act (EAA)

De European Accessibility Act (EAA) verplicht bedrijven om digitale producten en diensten toegankelijk te maken voor iedereen, ook voor mensen met een beperking. 

Vanaf 28 juni 2025 geldt deze wet niet alleen voor overheden, maar ook voor particuliere organisaties. Dat betekent dat jouw website, webshop of app moet voldoen aan duidelijke toegankelijkheidsnormen, zoals de WCAG-richtlijnen.

De wet richt zich op zes categorieën diensten en producten, waaronder websites, mobiele apps, e-books en online verkoopplatforms. 

De EAA is gebaseerd op het VN-verdrag Handicap en heeft als doel om digitale barrières te verwijderen.

Een belangrijk onderdeel van de EAA is visuele toegankelijkheid. Dat gaat ook over kleurgebruik. Mensen die kleurenblind zijn, kunnen kleuren soms niet goed onderscheiden. 

Daarom vraagt de wet om voldoende kleurcontrast en duidelijke visuele signalen. Dit helpt niet alleen mensen met kleurenblindheid, maar ook gebruikers met andere visuele beperkingen.

Voorbeeld van eisen aan digitale toegankelijkheid:

Onderdeel

Toegankelijkheidseis

Tekst en achtergrond

Voldoende kleurcontrast

Afbeeldingen

Alt-tekst met beschrijving

Navigatie

Toegankelijk met toetsenbord

Video’s

Ondertiteling en audiobeschrijving

De EAA zorgt er dus voor dat jij jouw digitale omgeving aanpast zodat iedereen deze kan gebruiken. Dat is niet alleen wettelijk verplicht, maar ook goed voor gebruiksgemak en klanttevredenheid. 

Hoe Eye-Able kleuren aanpast

Met de Eye-Able tool pas je kleuren aan zodat jij deze beter kunt onderscheiden. De tool biedt zes verschillende modi die elk inspelen op een specifieke vorm van kleurenblindheid. 

Je kiest zelf de modus en bepaalt de intensiteit van de aanpassing. Bij 100% corrigeert de functie volledige kleurenblindheid, terwijl lagere waarden een kleurenzwakte compenseren.

De software verschuift de kleuren die moeilijk te zien zijn naar tinten die beter zichtbaar zijn. Heb je bijvoorbeeld een roodzwakte, dan verschuift Eye-Able rode tinten richting het blauwe spectrum. Zo worden kleurverschillen duidelijker en kun jij informatie op een website beter waarnemen.

Functie

Beschrijving

Roodzwakte-correctie

Verschuift roodtinten naar beter zichtbare kleuren

Groenzwakte-correctie

Past groene tinten aan voor meer contrast

Blauwzwakte-correctie

Optimaliseert blauwe en paarse tinten

Zwart-witmodus

Verwijdert kleuren volledig voor maximale helderheid

Contrastversterking

Verhoogt het verschil tussen lichte en donkere delen

Verzadigingsversterking

Maakt kleuren levendiger en beter te onderscheiden

Bij elke modus kun je de intensiteit aanpassen met een eenvoudige schuifregelaar. Zo bepaal jij zelf hoeveel correctie nodig is.

Afbeelding 3: weergave van kleurcorrectie met Ishihara-testbeelden

De afbeelding laat zien hoe kleuren na correctie beter zichtbaar worden. Ook het verhogen van contrast of verzadiging helpt om details te herkennen.

Afbeelding 4: verschil tussen normale en gecorrigeerde kleuren bij roodzwakte

Meest gestelde vragen

Hoe kan ik herkennen dat iemand kleurenblind is?

Je herkent kleurenblindheid vaak doordat iemand kleuren door elkaar haalt. Veel mensen met kleurenblindheid verwarren rood en groen of blauw en geel. Ze kunnen bijvoorbeeld verkeerslichten of gekleurde grafieken lastig lezen.

Een oogarts kan met een Ishihara-test vaststellen of iemand kleurenblind is. Deze test gebruikt gekleurde stippen om te zien welke kleuren iemand wel of niet herkent.

Welke soorten kleurenblindheid bestaan er?

Er zijn verschillende soorten kleurenblindheid. De meest voorkomende vorm is rood-groen kleurenblindheid. Hierbij werken de kegeltjes in het netvlies die rood of groen waarnemen niet goed.

Andere vormen zijn blauw-geel kleurenblindheid en totale kleurenblindheid, waarbij iemand de wereld in grijstinten ziet.

Type kleurenblindheid

Moeite met kleuren

Komt vaak voor

Rood-groen

Rood en groen

Ja

Blauw-geel

Blauw en geel

Minder vaak

Totale kleurenblindheid

Alle kleuren

Zeldzaam

Kunnen vrouwen ook kleurenblind zijn?

Ja, vrouwen kunnen ook kleurenblind zijn, maar het komt vaker voor bij mannen. Dat komt doordat het gen dat kleurenblindheid veroorzaakt op het X-chromosoom zit. 

Mannen hebben één X-chromosoom, vrouwen twee. Daardoor compenseert het tweede X-chromosoom bij vrouwen meestal het defecte gen.

Is kleurenblindheid te genezen of te behandelen?

Kleurenblindheid is niet te genezen, omdat het een erfelijke eigenschap is. De kegeltjes in het netvlies werken anders en dat kun je niet herstellen. 

Er bestaan wel hulpmiddelen, zoals speciale brillen en filters, die het kleurcontrast verbeteren. Deze hulpmiddelen helpen sommige mensen om kleuren beter te onderscheiden.

Hoe beïnvloedt kleurenblindheid het dagelijks leven?

Kleurenblindheid maakt het soms lastig om kleuren te herkennen in situaties zoals verkeerslichten, kaarten of grafieken.

In sommige beroepen, zoals piloot of treinmachinist, is goed kleurenzicht verplicht. 

Toch kunnen de meeste mensen met kleurenblindheid goed functioneren in het dagelijks leven. Het Oogziekenhuis Rotterdam legt uit dat kleurenblindheid meestal onschuldig is, maar soms ongemak veroorzaakt.

Welke hulpmiddelen zijn er beschikbaar voor mensen met kleurenblindheid?

Er bestaan verschillende hulpmiddelen die je helpen kleuren beter te onderscheiden. Denk aan apps, speciale brillen en digitale filters. Deze hulpmiddelen passen kleuren aan zodat je contrasten beter ziet.

Ook kan je digitale content aanpassen met tools zoals Eye-Able, zodat websites toegankelijker worden voor mensen met kleurenblindheid.